Zin om een bijberoep te starten?

Een bijberoep is een zelfstandige activiteit die je naast je vaste job in loondienst doet. Met je hoofdberoep verdien je je volledige inkomen, het bijberoep vult dat inkomen aan. Je bijberoep mag niet concurreren met de activiteiten van je werkgever. 

Het verschil tussen een hoofdberoep en een bijberoep is voornamelijk belastingtechnisch. Je betaalt als zelfstandige in bijberoep veel minder sociale bijdragen dan wanneer je zelfstandige in hoofdberoep bent. Je betaalt namelijk al sociale bijdragen via je werk in loondienst. 

Qua opstart zijn er geen verschillen. Je hebt onder andere een ondernemingsnummer en btw-nummer nodig. Ook de aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds is verplicht. Verder in dit artikel lees je daar meer over.

Wie een bijberoep wil starten, moet aan een aantal voorwaarden voldoen. Dit zijn ze:

• Je werkt minstens halftijds als werknemer in de privésector.
• Je bent minstens halftijds ambtenaar: minimaal 8 maanden of 200 dagen per jaar.
• Als vastbenoemde leerkracht heb je minstens 60% van een voltijds uurrooster. Als niet vastbenoemde leerkracht gaat het om minstens 50% van een volledig uurrooster.
• Je krijgt een vervangingsinkomen met behoud van pensioenrechten: een arbeidsongeschiktheidsuitkering, werkloosheidsuitkeringen onder het systeem ‘springplank naar zelfstandige’ of uitkeringen voor een voltijds tijdskrediet. Ga altijd de specifieke (strenge) voorwaarden na!

Dat je minstens een halftijdse arbeidsovereenkomst hebt in de privé-sector. Als je collega die fulltime werkt, een 38-urenweek klopt, werk jij gemiddeld 19 uur per week. Het is zelfs zo dat je in dit voorbeeld op kwartaalbasis 235 uren effectief hoort te werken. Vakantiedagen en andere dagen waarvoor je loon krijgt, tellen mee.

Bij leerkrachten die niet vastbenoemd zijn, is er een aandachtspunt. Tijdens de zomermaanden is er de “uitgestelde bezoldiging”. Die wordt berekend op basis van de prestaties tijdens het afgelopen schooljaar. Tijdens de zomer blijf je zelfstandig in bijberoep als je tijdens dat schooljaar minstens halftijds hebt gewerkt. Doe steeds navraag bij de RVA rond jouw specifieke situatie.

Voor vastbenoemde leerkrachten zijn de regels heel streng. De minimumvoorwaarde van 60% staat gelijk aan 282 uren per kwartaal op basis van de 38-urenweek. Werk je minder dan 60%, dan val je meteen onder het statuut van zelfstandige in hoofdberoep. Je kan wel een gelijkstelling met bijberoep aanvragen via je sociaal verzekeringsfonds. Onder bepaalde voorwaarden krijg je dan een vrijstelling of vermindering van je sociale bijdragen.

Heb je na je carrière als ambtenaar, werknemer of zelfstandige nog ondernemersplannen in bijberoep, kijk dan naar je leeftijd. 

1. Je bent nog geen 65 jaar

Wie nog geen 65 is maar wel 45 jaar gewerkt heeft, mag onbeperkt bijverdienen. Telt je carrière geen 45 jaar, dan is er een maximaal toegestaan jaarinkomen bepaald.

• Kinderen ten laste: maximaal toegestane jaarinkomen als zelfstandige bedraagt € 11.820.
• Geen kinderen ten laste: maximaal toegestane jaarinkomen als zelfstandige € 7.880.

Je sociale bijdragen worden hier automatisch op aangepast. Verdien je meer, dan zal de overheid je wettelijk pensioen afromen. Meer nog: als je meer dan de helft boven de maximumgrens zit, verlies je zelfs je volledige wettelijke pensioen. Je sociale bijdrage betaal je daarnaast als een zelfstandige in hoofdberoep.

2. Je bent ouder dan 65

Krijg je een rustpensioen, mag je onbeperkt bijverdienen vanaf 1 januari van het jaar waarin je 65 wordt. Je wettelijke pensioen komt nooit in het gedrang, hoeveel je ook bijverdient.

Bij een overlevingspensioen, zijn de spelregels anders. Dan moet je je inkomsten beperken tot: 

• € 27.685 als je wel kinderen ten laste hebt.
• € 22.760 als je geen kinderen ten laste hebt.

Ook hier geldt dat als je meer verdient dan dit maximaal toegestane jaarinkomen, de overheid je wettelijk pensioen zal verlagen. Ligt je inkomen dubbel zo hoog, verlies je je wettelijke pensioen zelfs. Je betaalt ook sociale bijdragen als elke andere zelfstandige in hoofdberoep.

In principe mag je elke activiteit uitoefenen in bijberoep zolang je niet concurreert met je werkgever. Veel ondernemers starten in bijberoep om daarna door te groeien naar hoofdberoep. Denk bijvoorbeeld aan:

• Creatieve beroepen zoals grafisch ontwerpers, copywriters, fotografen of muzikanten.
• Ondernemers met technische vaardigheden zoals softwareontwikkelaars of IT’ers.
• Marketeers zoals social media managers of advertentiespecialisten.
• Influencers of content creators.

Naast je expertise en ervaring in de activiteiten die je zal doen, zijn er nog vaardigheden die bijdragen aan je succes als ondernemer. Timemanagement komt goed van pas. Niet alleen omdat je je zaak runt naast je hoofdactiviteit, maar ook omdat je als zelfstandige volledige projecten in goede banen leidt.

Ook kennis van financiën en administratie is een must voor starters. Denk aan een basiskennis boekhouding om je uitgaven en inkomsten goed te beheren. Je kan ook een boekhouder aanstellen om je te helpen om je financiën op orde te houden en je fiscale verplichtingen na te komen. 

Om je portfolio op te bouwen zijn marketing en netwerk skills onmisbaar. Zorg dat je jezelf, je producten en diensten kan verkopen om je onderneming te laten groeien. Daaraan gelinkt zet je ook je communicatieve vaardigheden op scherp. Goede communicatie is cruciaal om de samenwerking met klanten en partners goed te doen verlopen. 

Naast de voorwaarden en de mogelijkheden van een bijberoep, zijn er ook voordelen en nadelen om rekening mee te houden.

• Extra inkomsten naast je loon uit je hoofdactiviteit.
• Je bent in principe vrij om te kiezen hoeveel tijd je spendeert aan je bijberoep.
• Omdat je nog een zeker inkomen hebt, voel je minder financiële druk.
• Je maakt je eigen platform om ervaring op te doen en met ondernemerschap te experimenteren.
• Je zet je interesses om in een verdienmodel zonder je volledige loopbaan om te gooien.

• De combinatie van een bijberoep met een fulltime job is tijdsintensief. 
• Je bent naast je zelfstandige activiteit ook bezig met je administratie en boekhouding.
• Je moet aan verschillende wettelijke verplichtingen voldoen, zoals sociale bijdragen betalen.

Het is belangrijk om plezier en voldoening te halen uit wat je doet. Minstens even belangrijk is er zeker van zijn dat er een markt voor is. Stel jezelf daarom deze vragen:

• Waarin ben je goed? 
• Wie zullen je klanten zijn? 
• Wie zijn je voornaamste concurrenten?

Een veelgemaakte beginnersfout is om je bijberoep van bij het begin te groot aan te pakken. Begin met een klein project dat je makkelijk met je job kan combineren.

Die zijn dezelfde als wanneer je zou starten als zelfstandige in hoofdberoep. Welke formaliteiten je in orde moet brengen, hangt af van de ondernemingsvorm die je kiest: een eenmanszaak of een vennootschap? 

Welke keuze je ook maakt, dit moet je doen om een onderneming op te starten in België: 

1. Je schrijft je in bij de Kruispuntbank van Ondernemingen.
2. Je sluit je aan bij een sociaal verzekeringsfonds.
3. Je ontvangt je ondernemingsnummer. 
4. Je activeert je btw-nummer.
5. Je opent een zakelijke bankrekening (niet in alle gevallen verplicht maar wel aan te raden).

In sommige gevallen sluit je ook de nodige verzekeringen af. Denk bijvoorbeeld aan aansprakelijkheidsverzekeringen of verzekeringen rond cybersecurity. 

In België zijn er acht erkende ondernemingsloketten waar je terecht kan voor hulp bij deze administratieve taken. Aan sommige van deze is ook een sociaal verzekeringsfonds verbonden. Je bent vrij in je keuze uit negen erkende fondsen in België. 

Een businessplan opmaken is belangrijk of je nu start in bijberoep of hoofdberoep. Voor de oprichting van een BV en andere vennootschapsvormen is een financieel plan zelfs verplicht. 

Naast financiële prognoses, financieringen, investeringen en balansen vind je in een businessplan ook je missie en visie en je doelgroep. Door zo’n plan te maken maak je het voor jezelf duidelijk waar je naartoe wil, wie je wil bedienen en hoe je winst zal maken. 

Als je aan niemand vertelt dat je een onderneming bent gestart, zal je geen klanten aantrekken. Om de doelstellingen uit je businessplan te realiseren zal je je activiteiten zichtbaar moeten maken. Dat doe je door erover te praten tegen kennissen en vrienden of op netwerkevenementen. 

Ook digitale marketing maakt een belangrijk deel uit van je ondernemersactiviteiten. Via social media, een website/webshop of blogs op externe platformen etaleer je je kennis, vaardigheden en ervaringen. Je bouwt je eigen community op, maakt gebruik van de mogelijkheden van zoekmachines en marktplaatsen, of creëert je eigen e-commerceplatform om te verkopen.

Je hoeft niet altijd andere ondernemers in te huren om bepaalde taken uit te besteden. Er bestaat een schat aan software om je leven als zelfstandige in bijberoep makkelijker te maken.

Een bijberoep starten is niet gratis. De administratieve verplichtingen kosten geld. Bovendien betaal je ook na je opstart sociale bijdragen en belastingen. 

Veel hangt ook af van de ondernemingsvorm die je kiest. Een eenmanszaak is administratief het meest eenvoudig. Daarna volgt de oprichting van een VOF of CommV, twee vennootschapsvormen met hoofdelijke aansprakelijkheid. Om vennootschapsvormen zoals een BV of NV op te richten moet je bijvoorbeeld naar de notaris. Dat drijft de prijs snel op.

Alles weten over de verschillende ondernemingsvormen? Lees onze blog over de verschillen tussen een eenmanszaak en een vennootschap. 

De kosten die je in rekening brengt, ongeacht de ondernemingsvorm die je kiest, zijn de volgende:

Dat kost € 105,50. In ruil krijg je je ondernemingsnummer. Hiermee kunnen overheidsinstanties jouw onderneming identificeren. Je vermeld dat nummer ook op officiële documenten.

Daarvoor betaal je € 60. Sommige kleine ondernemingen – die minder dan € 25.000 omzet draaien per jaar – zijn vrijgesteld van btw. Ook die hebben een btw-nummer. Ze rekenen weliswaar geen btw aan aan klanten, kunnen ook geen btw recupereren en moeten geen btw-aangifte indienen.

De kost hangt af van de bank die je kiest. Zij bepalen zelf de tarieven voor zakelijke bankrekeningen. 

Als zelfstandige in bijberoep bouw je geen sociale rechten op. Dat doe je al via je hoofdactiviteit. Je betaalt wel sociale bijdragen: 20,5% van je aanvullend inkomen, naast je inkomen als werknemer. 

Omdat het niet makkelijk is om je jaaromzet in te schatten bij de start van je onderneming, kan je kiezen voor de minimale forfaitaire bijdrage van € 85,65. Dat komt overeen met een jaarlijks inkomen van € 1621,72. Als je denkt dat je meer zal verdienen, laat dan je sociale verzekeringsfonds je bijdragen herberekenen.

Wat je nu niet betaalt, zal de fiscus terugvorderen als je werkelijke inkomen bekend is, 2 jaar later. Alles wat je te veel hebt betaald, krijg je terug.

Jaarlijks betaal je een bedrag dat hoger is naarmate de oppervlakte van je zaak groter is. Elke ruimte die je voor je beroepsactiviteiten gebruikt, komt in aanmerking. De provinciebelasting is dan ook een belasting op vestiging en niet op activiteit. Daarom moeten ook slapende vennootschappen of vennootschappen in vereffening dat betalen. Enkel in Vlaams-Brabant betaal je geen provinciebelasting.

Het inkomen uit je bijberoep wordt bij al je andere inkomsten geteld om je belastingen te berekenen. Je kan dus in een hogere schijf belanden en meer belastingen betalen.

Die betaalt je vennootschap op de winst. Voor eenmanszaken is dat niet van toepassing. 

Als je niet vrijgesteld bent van btw, zal je bij je kwartaalaangiftes de btw die je op facturen aan klanten aanrekende, terugbetalen aan de staat.

Een boekhouder is niet verplicht, tenzij je een vennootschap zoals een BV opricht. Weet je van jezelf dat je administratief niet sterk bent? Dan is een boekhouder aan je zijde geen slecht idee. 

Voor sommige beroepen, zoals in de bouwsector, zijn verzekeringen rond aansprakelijkheid verplicht om jezelf en je klanten te beschermen. Vraag zeker na bij je verzekeraar wat op jouw situatie van toepassing is.